Slaafs

Verslaving is een groot goed. De prikkel in ons systeem die stimuleert dat we terugkomen en herhalen, beloond met fijne stofjes, als hamsters in het rollend rad van ons avontuurlijke bestaan. Het zorgt ervoor dat we doorzetten, getraind raken, goed worden en beter aangepast zijn dan een ander wanneer het aankomt op overleven.

Als we telkens na het aanbreken van de dageraad amechtig onze grot waren uitgesjokt om bij het zicht der ochtendnevels te constateren dat deze dag het hem niet ging worden en terug te keren naar ons bedje van herfstblaadjes, dan was het snel afgelopen geweest met homo sapiens. Maar we worden juist blij van daglicht, de spanning bij de mammoetjacht, een voorraad beukennootjes en van liefdevolle ogen. En zo gaan we voort. Verslaafd aan onszelf.

Onze geest houdt onze geest in een onverbiddelijke greep. Weerstand bieden is pijnlijk, maar niet futiel. Hoeveel liever geven we ons niet over aan de troostvolle warmte van wat we denken dat onze wil is. Nog een snoepje, nog even deze aflevering afkijken, nog een keer samen proberen, nog één level maar, nog eventjes blijven liggen, nog 1 minuutje op de huizensite, ‘n laatste sigaret dan. Allemaal kleine triomfantelijke overwinningen van het overlevingssysteem dat drijft op snelle beloning, gewoonte en verslaving. Vaak tegen beter weten in, maar beter weten is nog geen beter doen.

Natuurlijk zijn we niet willoos, maar de strijd tussen ratio en gevoel is een ongelijke. De verleiding is korte termijn, de beloning voor dingen niet doen ligt meestal in een verre toekomst. Hoe rationeel of calvinistisch moet je zijn om altijd maar uit te stellen? Ultieme spaarzaamheid leidt tot een onvervuld leven. Maar ja, het hebben van de zaak is meestal ook minder vermakelijk dan verwacht.

Dus dan maar de Hollandse middenweg; af een toe een gezellige uitspatting, een sigaar uit eigen doos, een cadeautje met een strik. Kleine slokjes toverdrank. Dat houdt me opgetogen en geprikkeld zonder overdosis, zonder versuffing. Externe chemische middelen zijn daarvoor niet eens nodig; wat beter mens word ik van bier, coke of nicotine? S(t)imulatie van de animale drijfveren, maar dan on overdrive. Met onbalans als gevolg, een nestje katers en de onstilbare behoefte aan meer. 

Een natuurlijke drug als endorfine levert me genoeg bevrediging. Zin om hard te lopen, verder en sneller. Ja, is koud buiten. Het is ook nog donker. Gisteravond was het laat en alles doet pijn, na de mix van klein bier met nevenpool. Maar de verslaving stuwt, de beloning lonkt – vort, de grot uit!