Hardlooptoerist

Onder mijn voeten voel ik afwisselend keitjes, tegels, asfalt. Conform verwachting. Bij de zoveelste zijstraat verander ik weer gedachteloos m’n paslengte om zonder struikelen over te steken. Ik kijk wel om me heen; om op tijd weg te kunnen springen voor auto’s die sneller dan ik hun evolutie hebben doorlopen, maar vooral om de stad te zien. Unter den Linden. Dit is Berlijn.

Het herinnert me aan de plaatsen met grandeur waar ik de afgelopen jaren heb gelopen. De Ramblas in Barcelona, de Mall in Washington, de Brusselse Koningsstraat, centrum Madrid. Ontworpen vanuit visie, gebouwd op kapitaal met de macht van liniaal en sloopkogel. Als voorbijganger ben ik nu ook een stipje in hun toekomstbeeld. Een rennend stipje.

Want behalve wandelend wil ik een stad hardlopend ontdekken. In de koffer is er altijd ruimte voor loopspullen. Hollend door de straten adem ik de sfeer van de omgeving, 's ochtends vroeg als toeristen en terrassen de bezienswaardigheden nog niet versperren en de temperatuur dragelijk is. Ich bin kein Tourist. Met een plattegrond in m’n hoofd geprent hoop ik dat mijn interne postduif de weg naar het beginpunt weer weet terug te vinden. Ik ben namelijk nog minder een Berliner.

Het verleden van Berlijn is overal nabij. Na de verschroeiende WW2 baarde de Koude Oorlog de Muur. Dit is zoveel meer dan een oudheidkundig bouwsel; er zijn beelden van, foto’s, haarscherpe films. Aanraakbaar echt. Deze monumenten vertellen over momenten van nu. Mensen om mij heen hebben ‘m helpen bouwen en bewaken, hebben geprobeerd eroverheen te vluchten.

Het zijn er steeds minder. Ze vergrijzen. De grens tussen oost en west is aan het vervagen. De Muur is grotendeels gesloopt, verplaatst naar toeristische hotspots en uitgevent in meer brokken dan er oorspronkelijk in zaten. De restanten gaan nog steeds schuil onder graffiti, maar die is niet authentieker dan een willekeurige beroemdheid bij de lokale wassenbeeldenmevrouw. Toch zie ik nog steeds de actualiteit door de kieren in het gesteente.

Ik nader de Brandenburger Tor. Ooit de rand van de oude binnenstad, ooit de grens tussen DDR en BDR, nu de verbinding met het park. Waarheen? Als ik links ga kom ik bij het Holocaustmonument, rechtdoor strekt het gebladerte van de Tiergarten zich uit. 

Je kunt een stad uitstekend beleven op hardlooptempo. Net als met fietsen zie je veel in korte tijd en daarbij ben je wendbaarder en directer in contact met je omgeving. Om een dergelijke stad te doorgronden is een week rondslenteren ook niet genoeg. Het gaat er niet om hoe lang je er bent of hoe snel je voorbij gaat, maar hoe de indrukken vernevelen tot gedachten en neerslaan in herinneringen. 

Het plein overstekend voel ik de hoge bogen van de stadspoort uittorenen boven mijn schouders. Kan je hollend voorbijgaan aan een gedenkteken voor de verdwenenen van een bestaande generatie? Vanmiddag kom ik wel terug op wandelschoenen om in rust te bekijken wat rennend te snel gaat. Voor nu steek ik over en laat de bomen van het park me opnemen.