Kerstijd

Donkerder dan deze worden de dagen niet. In Nederland is het duister en grijs, en in Finland, waar ik binnenkort ook nog vaker zal komen, is het deze dagen maar een paar uur licht. Maar daar sneeuwt het tenminste deze tijd nog. Sneeuw is de kers op Kerst. Denk er het zilveren geluid van belletjes bij, en rendieren komen in grote getale aangerend om op te zitten en pootjes te geven, en met hun glimmend rode neuzen tegen je jasje aan te wrijven.

Er gebeuren vreemde dingen deze week. Een man staat te zingen op straat, ogen dicht, een uitgezakte jas en warrige haren. Tot wie zingt hij, en wie verstaat het? Op de snelweg passeer ik met 120 een bank. Een zitbank. Zwart leer, tweezits, kaarsrecht midden op de rechter strook, alsof ie daar zojuist door twee verhuizers met grote zorgvuldigheid is neergezet, hun afleveradres in de appelrouteapp iets te blind opgevolgd. Binnen een uur zal iemand bij z’n nieuwe woning aankomen, met een bakkie, zonder bank. Het miezert. Binnen seconden zal iemand op het meubel knallen. Er is geen weg terug. Verbazing en verbijstering. Toevallig reed ik links.

Zo kort de dagen nu zijn, zo lang zijn ze voor mij. M’n oogbollen draaien weg zodra het adrenalinepeil zakt. Ik moet slapen. Wat droom ik nog, en wat is werkelijk? Stemmen in de nacht, gefluister, een aanzwellend geloei. Licht langs de kieren van de deur. Zijn het de scheuren in het firmament, waardoor het schijnsel van een nieuwe wereldorde naar binnen lekt?

Dus nu vakantie. Tijd. Voor mezelf. Om samen te kunnen zijn. Met iedereen om me heen. Voor meer tijd, voor verse energie, voor jullie. Het nieuwe jaar gaat bijzonder zijn, dat is de enige zekerheid.

Bijna was de kortste dag de laatste. Het is voorspeld. In terugblik hadden de Maya's natuurlijk gelijk, maar de interpreteerders niet. En in vooruitblik; mocht deze dag eindigen zonder dat de nieuwe tijd begint, dan beken ik hierbij mijn publiek ongelijk. Maar ik ga over tot de orde van de een na kortste dag – laat het nieuwe licht maar komen.

Fijne kerstdagen allemaal, en een even nieuw als veelbelovend jaar gewenst.

Machiel

Spel

De werkweek is ten einde en een tweedaags agendavacuüm zuigt zich bij opening ogenblikkelijk vol met dingetjes en dangetjes. Op zondagavond resteert een verkreukeld stapeltje voornemens en gescheurde verpakkingen van half uitgepakte goede acties. Onder het tapijt ermee, op weg naar de nieuwe week.

Na een afwezige week zonder toegang tot ander groot nieuws dan wereldnieuws, is het doorlezen van de stapel kranten op zaterdagochtend een eerste aanval op de kennisachterstand. Waar gaat het echt om in Nederland?

Een bultrug genaamd Johannes wordt bij het zonnebaden lastig gevallen door hordes zelfbenoemde deskundigen die de late badgast terug in zee willen duwen. Het brein van walvissen, onze zwemmende collega-zoogdieren, is vele malen groter dan het onze. Hun superieure intelligentie bewijst zich in de keuze om lekker rondjes te zwemmen om de aarde in plaats van zich te vermoeien met industrialisatie, heilige oorlog en lingoballen. Laat het dier in z’n waarde, en besteed je energie aan de strijd tegen mondiale ziekte en armoede. Of neem het op tegen gepest en eenzaamheid, daar is in Nederland nog ruimte genoeg voor.

Het Groot Dictee der Nederlandse Taal is weer gewonnen door een Belg. Gefeliciteerd, weer een stukje minderwaardigheidscomplex teruggewonnen. En dan toch nog drie fouten. Gegeven wat statistisch goedgegokte mazzeltjes vind ik dit een droevige uitslag. Kennelijk is het niet mogelijk iemand te vinden onder de 24 miljoen Nederlandstaligen die een schrijftestje foutloos tot een einde kan brengen.

Het Dictee gaat over spelling, niet over taal. Taal kan alles verbeelden, het onbestaande, het onnoembare. Maar er is geen enkele reden dat de bouwstenen – letters, woorden, leestekens – geen gestructureerde definitie mogen hebben. Waarom laten we ons belemmeren door moeizame spellingshordes, voordat we ons kunnen verdiepen in taal?

Bij rekenen is de logica simpel en eenduidig. Tien cijfers, een gereedschapstas met notatieafspraken en operatoren, en het is zonneklaar hoe een formule genoteerd dient te worden. Dat niet iedereen de uitkomst doorziet, is omdat deze zich verhoudt tot de cijfers als de betekenis van taal tot de letters. Ook wiskunde kan poëzie zijn.

Laten we onze spelling verder vereenvoudigen. Laten we minder tijd mogen besteden aan spellingslessen en meer aan de zeggingskracht van taal. Zoveel zinvoller dan het sjorren aan een verloren walvis. Er is wel een prijs. Wenningsverschijnselen. Oogzeer. En het afschaffen van het Groot Dictee. Maar het moet. Coûte que coûte? Koet ke koet!

Der Tijden

Over anderhalve week houdt de eeuwigdurende kalender van de Maya's het voor gezien. Mooi is dat. Natuurlijk geen Maya meer in de buurt om garantie van te krijgen, dat hebben die gasten weer slim gespeeld.

In Zuid-Frankrijk stroomt het dorpje Bugarach nu vol met openbaringsadepten, die niet alleen overtuigd zijn van het naderende einde, maar ook van de overlevering dat aldaar wonende ruimtewezens op de bewuste dag van aarde zullen opstijgen en de aanwezige mensjes met zich mee zullen nemen. Dat zijn wel heel veel aannames in een keer. Waarom zou je je als alien in een Frans gehucht verbergen? Als dat een kwestie is van een lollig tweede huisje met wijnkelder dan zijn de voortdurende belastingverhogingen wel reden genoeg om de aarde te verlaten; daar is geen apocalyps voor nodig. En wanneer kennelijk iedereen weet dat je daar zit, dan heb je als superieur ras aardig gefaald op het niveau van de padvinderscompetentie der camouflage. Wat stelt de rest van je kunstjes dan nog voor, vraag ik me af. Bovendien, als je uiteindelijk je intergalactische caravan aankoppelt om de ineenzijgende aardbol vaarwel te zeggen, hoe haal je het dan in je eivormige kop om deze af te vullen met verdwaasden die denken dat een ritje over de autoroute des étoiles vergelijkbaar is met het aardse leven in de Vinex-wijk.

Alle eerdere profeten die de laatste dagen verkondigden, voor zover in het verleden, kwamen van een koude kermis thuis. Nu is dit geen garantie dat de Mayaanse tijding geen bewaarheid kan worden, maar wat een matig onderbouwde argumenten. Het boek is uit? Dan begin je toch weer opnieuw!

Degenen die nu geloven de doemsdag te zien naken, hebben ook wel een erg makkelijke oplossing gekozen voor het vraagstuk wat te doen met Ome Karel met de feestdagen. En hun geloof in complotdenken, waarin de overheid dit alles geheim voor ons wil houden, is van een amateuristische soort. Als je echte paranoia wilt, dan snap je dat de regering onder één hoedje speelt met zowel extraterrestials als de uitgevers van Mayakalenders, en dat de echte finale dag een week later valt, net als iedereen denkt dat het wel mee gaat vallen.

Voor de sombere aanhangers van dit soort theorieën valt het straks niet mee. Heb je net het Einde Der Tijden overleefd, moet je vervolgens nog Kerstmis zien door te komen.

Vandaag is mijn eigen kalender aan z'n laatste blaadje. Nog een jaar totdat de bijl valt voor de halve eeuw. Geen reden om bij de Vaalserberg m'n duim omhoog te steken voor een lift naar de ruimte. Ik hang de nieuwe uitgave op en begin weer met scheuren. Dag voor dag. Als de het einde nabij is, dan zij dat zo. Hoever wil je vooruit kijken? Hoeveel zorgen wil je je maken over wat nog niet gebeurd is?

Het is de waarheid; het einde is nabij. Het kan een paar decennia duren, voor de jongelingen wel een eeuw, maar het is aanstaande. Leef in het nu, voordat het te laat is. 

Bavariaan

De luchtweg voert me naar München. Mondiaal hart van bierspoelende feestelijkheid, deinende dirndls (Scrabble alert!) en strakke motorwerken. Wat doet een allenige man des avonds in de grote stad? Het sneeuwt, en bier is niet de eerste aandrang. Het uitzicht noch inzicht is qua klederdracht aan de orde. Deze man gaat eten, in de naast het hotel gesitueerde Italiaan.

Zoals de Chinezen, zo de moderne Romeinen. Als je een restaurant opent in den vreemde, houd je dan aan de lokale smaak. Ik vind het een interessante exercitie om in het buitenland Chinezen (de maaltijdverkopende uitvoering) te bezoeken. Zoek de verschillen, en huiver. Of geniet. Of begin te begrijpen waarom het grootste gedeelte van de Nederlandse friettenten door Chinezen wordt gedreven. En leg het mij dan ook een keertje uit.

Dus nu de Napolitaanse ambachtsman, die uit overlevingsoverwegingen zijn kaart met pizze heeft dichtgemetseld. En die zijn lamskoteletten (nee, niet lamakoteletten, een gemakkelijk gemaakte maar volstrekt misleidende typefout in deze context) selecteert op bordoverschreidende afmetingen, als waren het schnitzels waar je nog naar eigen smaak paneermeel aan toe moet voegen.

Gelukkig heeft hij onder deze maskerade magnifieke kookkunsten verstopt. En achterin ratelt hij echt Italiaans, compleet met de hese ondertoon die een passerende paardenliefhebber zijn edele viervoeter tot spoed laat aansporen. Hij heeft een bedienende dochter met reebruine ogen, houdt haar in het oog terwijl hij zijn koksmes wet, en definieert zijn dubbele espresso als twéé druppels koffiebonenbom.

Kortom, een aanrader, die Beierse keuken. Binnenkort eens op zoek naar de Chinees.

Vloeibaar

Vliegen. De ultieme droom, sinds millennia. Bij de goden zijn. Als de goden zijn. De allesoverstijgende vrijheid.

Ja. Jaja. Dus. Vergeet het maar; een niet te missen detail van dromen betreft de onzachte landing in de realiteit. Wie met z'n hoofd in de wolken is, staat niet met beide benen op de grond en ontbeert het zicht op de werkelijkheid. Vroege vogels als Lucifer en Icarus ontdekten al pionierend dat ze te hoog grepen. En tegenwoordig hebben we de harde voorspelbaarheid van de lijnvlucht.

De veiligheidscontrole op Schiphol is een surrealistisch feest, voor de toeschouwers. Schoenen gaan uit, zakken worden leeggehaald, broeken slobberen naar de enkels terwijl een riem z'n duistere tocht door de röntgentunnel maakt. Het poortje piept toch. Horloge vergeten. Assume position. Hm. Nog een keer.

Mijn miniflesje lenzenvloeistof is de klos en wordt ingenomen. Er is bij mijn opticien geen kleinere verpakking verkrijgbaar, dus wat dan te doen? De professioneel geduldige ja-erg-he-maar-ik-kan-er-ook-niks-aan-doenlijke stripper van dienst adviseert me om het gevaarlijke item een volgende keer in te checken in het bagageruim. Arm flesje. In z'n eentje over de transportband.

De deo moet eveneens weg. Spray is ook vloeistof. Ik vrees nu het ergste voor m'n sokken. Het dreigend kloppen van de aderen op mijn voorhoofd blijft gelukkig onopgemerkt. Onder druk wordt alles vloeibaar, dus laat ik me inhouden, anders zal ik het toestel niet alleen zonder bagage moeten betreden, maar is straks een paar handboeien nog het enige dat ik draag.

Een milde jaren 70-weemoed daalt op mij neer, aan de randen overgoten met een oranjezweem van sentimentele overbelichting. Hossend in het gangpad van de Jumbo op weg naar Tenerife, de sigaret alleen uit de mondhoek halend om er limonadeglazen sangria in te gieten uit de meegebrachte mandflessen, die we vaardig van de kurk ontdeden met een Zwitserse zakmes. Niet het luchtvaartreglement, maar gebrek aan creatieve voorbereiding stond het massaal afsteken van sier- en knalvuurwerk bij de landing in de weg.

Vliegen was leuk. In mijn herinnering. Nu zie ik het niet zo scherp meer, en helemaal fris voel ik me ook niet. Met klotsende oksels sleep ik me aan boord. Geef me maar iets vloeibaars, om te vergeten.

Zevenheuvelenloop 2012 – Achter de oren

Voor wie de afgelopen tijd in een cocon geleefd heeft: het is november. De regen slaat tegen de ramen. Duisternis vult de kamer, en wil niet wijken achter de gordijnen. Welke reden kan een mens hebben om op zondag zo vroeg wakker te zijn? Geen weekenddienst, geen trampelende kindervoetjes. O ja, Zevenheuvelenloop vandaag. Eruit!

Vijf jaar geleden begon ik met hardlopen, bij het aanbreken van mijn eigen herfst. Seizoenen laten zich niet veranderen, maar wel de beleving ervan. Door aankleding; met het vernieuwen van de garderobe, afzetten van een bril en het omarmen van jeugdige accessoires. Voor velen onzichtbaar, maar zeker merkbaar. En door inkleding; door veel te gaan sporten, losser te worden in spieren en gedrag, en m'n innerlijk meer naar buiten te laten. Je verandert niet de realiteit, maar je verandert in realiteit. Hardlopen geeft me structuur en doelen, en scherpt lichaam en geest.

Dat brengt vandaag een jubileum: mijn vijfde Zevenheuvelenloop, de enige wedstrijd die ik tot nu toe elk jaar heb gelopen. Tadadada! Reden genoeg om blij te zijn, ongeacht de druppels, ongeacht de grauwe lucht. De uitdaging is niet zo groot meer, de spanning is minder, maar de ambitie om goed te lopen is er altijd. Vaak is snel goed. Altijd is meedoen goed, en alles op alles zetten.

Geen zonovergoten folliage in de bossen van Nijmegen deze keer, maar druipend kletsgebladerte. Het publiek houdt zich eerst verscholen achter glas en onder regenschermen. De temperatuur ligt onder de tien graden, na een uur schuifelen in het startvak ben ik al nat voordat ik begin. De speaker meldt opgewekt dat er veel zuurstof in de lucht zit. Dat zal best, maar met name verbonden met waterstof in de verhouding 1:2.

Daar helpt maar een ding tegen. In de benen. Een tandje bijschakelen, grommend naar een hogere versnelling. Slippend in de bochten, soppend bij het inhalen. Een sproeiend spoor achterlatend van lauw zweet en koele miezer.

Binnen vijf kwartier is het achter de rug. Dan breekt ook de bewolking en begint de zon te schijnen. Stralend over de finish. Geen verbetering van het parcoursrecord (er zijn ambities en er zijn illusies), maar wel driekwart minuut van mijn PR afgepeesd. Super gelopen, en op naar het café waar de grote groep medesportievelingen, die ik via Twitter al in elektronische vorm ken, zich in vlees en bloed manifesteert. Weer nieuwe ontmoetingen. Ik ben nog wel nat achter m'n oren, maar dat is prima. Houden zo.

Terugblik

Na de terugvlucht landen ook de laatste indrukwekkende impressies in drukvorm.

Al dagen geleden gaf ik hier de exacte uitslag van de verkiezing, met alle aantallen per staat, lekkend vanuit het Democratische reclamebureau. Een werkelijkheid die nog wel gerealiseerd moest worden, en die zich alleen kon voltrekken indien de strijd als een quarter op z'n kant weergegeven bleef worden, om de benodigde laatste kiezers het finale zetje in de goede richting te geven.

En zo geschiedde. Mijn uitslagspoiler resulteerde gelukkig niet in een tijdlus met een voortijdig en onterecht feestje, nee, de overwinning werd tot de laatste stem bevochten. Feest bij de media, adverteerders en uiteindelijk de Obama-aanhangers. Waaronder wij, nuchtere, inhoudelijke, ontroerde Hollanders. Geweldig om mee te maken, prachtig om te herinneren.

Stemproblemen

En dat was dat. Geen gedoe over loshangende perforatieflapjes in het stembiljet deze keer, geen microverschillen die een hertelling vragen. Obama kan z'n klus afmaken, de fiscale klif omzeilen en de machtsoverdracht in Afganistan verzorgen. Lastig genoeg. En over vier jaar mag een ander het proberen.

Wilde vreugde in de kroeg gisteravond. De honderden aanwezigen vormen geen representatieve afspiegeling van de kiesverhouding, want bij elke melding van een door Obama gewonnen staat stijgt massaal gejuich op. Romneys victories leveren algemeen gejoel en gekreun. Al vijf kwartier na sluiting van de laatste stembureaus is de meerderheid bekend. Nu begint het feest pas echt.

Het stemmen ging dus soepel, alleen de stemmen werden schor. Om uit te leggen dat je met een club Hollanders vanachter je dijken tevoorschijn bent gekropen om hun curieuze kiesstelsel te observeren en te supporten kost wel wat inspaning. De landing van een schotel marsmannetjes is hier aannemelijker.

Op straat lijkt het inderdaad onrustig. Tientallen politievoertuigen blokkeren de kruisingen. Maar er zijn geen opstootjes. De massa feest op straat en viert de toekomst.

Canvas

De mensen in Florida staan langer in de rij om te stemmen dan de inwoners van New Jersey voor benzine. Het stembureau dichtbij het hotel hier in DC had vanmorgen al een rij mensen tot om de hoek van het blok. Maar er kan nog meer bij.

Het campagnehoofdkwartier van Obama zoekt op de dag van de stembusgang ondersteuning om de laatste zwevende, tegenstribbelende of vergeetachtige kiezers naar de stembus te krijgen. Wees voorzichtig met wat je vraagt. De medewerkers zien met verbijstering twee bussen Nederlandse vrijwilligers leeglopen voor hun deur. Na intern overleg worden we van stickers voorzien en in ploegjes naar woonwijken in Virginia gedirigeerd.

De huiskamer van een charmant ouder echtpaar in de jarendertig buitenwijk is omgebouwd tot actiecentrum. We krijgen handgemaakte chocoladekoekjes, instructies en een klembord met de adressen van geïdentificeerde doelen. Zo zwermen we met evangelische vastberadenheid uit over de straten.

Deurbellen en naamplaatjes vormen nog een gat in de markt hier. Op deuren kloppen geeft een sterke deurwaardersensatie. De meesten zijn niet thuis, of houden zich verscholen achter het bankstel. Maar gelukkig geen valse hond of een vadsige KKK-voorman in een gaatjeshemd (lichte allergie) met een afgezaagd jachtgeweer (zware allergie). Een dame die ik uiteindelijk aan de drempel krijg, bekijkt me meewarig en verzekert me dat ze al gestemd heeft. "Be safe, precious!", fleemt ze me na. Yes Ma'am. Als swing state Virginia vanavond met een handvol stemmen aan de Democraten toevalt, dan is dat the Dutch effect.

Thom Carothers is van Carnegie Endowement for International Peace, de oudste Amerikaanse denktank voor internationale samenwerking. Het eerste doel bij oprichting was om de oorlog de wereld uit te helpen, de volgende onderwerpen zouden zich vanzelf wel aandienen. Hij adviseert Obama over het Midden-Oosten, maar vanmiddag spreekt hij met ons.

Een deel van de uitdaging voor internationaal begrip komt uit eigen land, waar, in vergelijking met bijvoorbeeld Europa, een opvallend groot deel van de bevolking tegen modernisering is, en tegen invloed van de staat. Wel een bijzonder land, dat op magische wijze de grote stroom immigranten tot Amerikanen vormt, met de bijbehorende unieke en universele waarden. Een ander zorgpunt ligt in de onstuitbare onwikkeling van landen waar de inwoners zich willen opwerken naar de leefsituaties die ze op tv en internet zien. We knikken instemmend.

Via de beroemde begraafplaats van Arlington gaan we terug naar de stad. Tijd om de hartslag van de exit polls te gaan volgen in een gezellige kroeg. Het zal nog lang onrustig blijven in het oude centrum.

In de lobby

Macht verkrijg je door verkiezingen te winnen als president of congreslid. Of door achter de schermen aan de touwtjes te trekken als lobbyist, met sponsorgeld en argumenten. Private bijdragen zijn maximaal 2400 dollar, en openbaar, dus managers van bedrijven worden door politici gebeld waarom zij of hun partner nog geen bijdrage hebben gestort. Grotere bedragen moeten via een tussenliggende organisatie worden opgehaald.

"Did I answer your question or did I just talk?" We zijn bij Doug Pinkham, de baas van de public affairs coucil PAC, een door Eisenhouwer geïnstigeerde non-profitorganisatie die bedrijven en ngo's helpt hun belangen handig bij de wetmakers te behartigen door effectief gebruik van kennislobbyisten (die dingen weten) en netwerklobbyisten (die mensen kennen).

Het recht op lobbyen staat in de Amerikaanse grondwet. Burgers en bedrijven zijn er dol op; het congres krijgt 300.000.000 berichten per jaar. Vroeger werd de steun voor onderwerpen ingeschat door de postzakken met briefkaarten te wegen. Met e-mail en sociale media is de drempel laag en de spreiding breed. De grassrootslobbyist zaait een handje statements via Twitter, kweekt aanhang via Facebook en oogst de populaire thema's via de zich vermenigvuldigende likes en retweets.

Een andere trend naast volume en autonome verspreiding, is dat deze dagen niet alleen de meningen verschillen, maar ook de feiten. Voor elk standpunt is op internet of via de diverse nieuwsmedia wel een onderbouwing te vinden. Overkill aan tegenstrijdige rapporten is het gevolg. Kom daar maar eens uit als congreslid.

Als je al de kennis hebt, dan is tijd en geld wel een issue. Een succesvolle campagne om als afgevaardigde in het congres te komen kost minimaal 40 miljoen dollar. Eenmaal in functie gaat de helft van de tweejaars termijn op aan fundraising. Een erg korte tijd om succesvol te zijn. De staf draagt dus in de praktijk veel continuïteit en kennis. Senatoren hebben een termijn van zes jaar, die hebben meer kans om beleid uit te zetten en te laten slagen.

De geachte afgevaardigden moeten erg zichtbaar zijn om geld op te halen, en dat gaat steeds vaker door gedrag van polarisatie en obstructie te vertonen. Te opvallend zijn met tegendraads gedrag blijft niet handig, want het land komt er geen stap verder mee. Sommigen worden inmiddels wel door partijen en kiezers als complete mafkezen herkend, en zullen na de verkiezingen hun theevisites weer thuis mogen houden.

"I only do democrates", aldus Greg Pinelo, verantwoordelijk voor veel Democratische spotjes. De swing states, of battle ground areas, krijgen zo'n 60 Obamaspotjes per dag te verwerken. Zenders verkleinen hun nieuwsaanbod omdat ze zoveel verdienen aan de partijreclames. Ze zijn even gebaat bij het voorspiegelen van een nek-aan-nekrace, waarmee hun kanalen en websites het meeste bezoekers trekken. Het reclameteam gaat uit van een ruime zege voor Obama met 332 van de 538 kiesmannen. Optie B is een nipte overwinning. Optie C is onvoorstelbaar.

Onze derde gastheer vandaag is de Nederlandse ambassadeur. Na zijn welkom hebben we een diepgaande discussie met drie expats die nu op topplaatsen in en rond de overheid verkeren. Een frisse mix pro en contra Obama. Goede vragen uit het publiek.

Terug op locatie krijgen we nog de inzichten van John Podesta, ex Chief of Staff van het Witte Huis en nu denktankleider. Weer iemand met een directe lijn naar 's werelds #1. Daarna het diner, maar met zo'n vol hoofd hoeft het lichaam weinig extra.

Historie

"Frankenstorm" Sandy heeft Washington minder aangedaan dan New York. Het weersysteem is hier wel ontregeld, met veel lagere temperaturen en hardere wind dan normaal. Snijdend. Niet op gerekend, qua loopkleding. De NY marathon gaat overigens vandaag dus toch niet door. Een persoonlijk drama voor de deelnemers die getraind en gevlogen hebben. De in deze vergelijking passende term voor de bewoners wier huis en familie zijn weggevaagd heb ik even niet paraat.

Daar ga ik, bij 4°C in short en shirtje, voor een historisch rondje DC. In het achterhoofd de "I have a dream" speech die ML King hier voor een volgestroomde Mall deed, Dan Browns vrijmetselaarspuzzelboek en de slotscene van Planet of the Apes. Daarnaast de uitleg van de gidsen gisteren over Lincoln, Jefferson en de andere Founding Fathers van de huidige USA. Maar nu vooral denkend aan Rocky Balboa die zich terugtraint naar de top. Meer specifiek, om te beginnen naar de top van het Lincoln Memorial, door dagelijks alle trappen op te rennen. Been there, seen it, done it. Check. Photo opportunity.

Als wentelwiekend toefje slagroom op de historische taart komt tijdens het ronden van het Washington Monument, op vijftig meter hoogte de Marine One overvliegen. De presidentiële helikopter landt vervolgens vlakbij, op het gazon achter het Witte Huis. Ik neurie de Star Spangled Banner, recht m'n rug en beweeg me in looppas terug voor ontbijt en dagprogramma.

Op bezoek is David Hayes, staatssecretaris Binnenlandse Zaken onder Clinton en Obama. In vergelijking met Nederland is zijn binnenland behoorlijk uitgestrekt. Hij neemt uitgebreid de tijd om te praten over zijn beleid, waaronder een pittige discussie met o.a. Femke H over energietransitie, en de verkiezingen.

In de middag ga ik alleen op pad naar het Smithsonian Museum of American History om me wat verder onder te dompelen in de kortstondige geschiedenis van een supermacht die de focus ziet verglijden van de maan, naar de wereld, tot interne polarisatie. Complete relikwieën; de Huey uit Vietnam, stoomlocomotieven, elektrische auto's van een eeuw terug (energievraagstukken herhalen zichzelf), het halve lab van Edison. En leerzame achtergronden van de beginjaren van de VS. Daarna nog maar een bezoek aan het National Air and Space Museum, met tientallen echte vliegtuigen en ruimtevaartuigen. Big toys for the big boys.

Kilometers afgelegd vandaag, centimeters gesleten. Een flinke steak, een themafilmavond, en een gastoptreden door NOS-correspondent Eelco BvR later rol ik in bed. Vol programma. Vol geweldige verhalen.

Democratische republiek

Amerikanen zien de Democraat als iemand die stopt om je te helpen met het wisselen van je band, en er daarbij in slaagt om je auto in de fik te zetten. De Republikein daarentegen is een ervaren techneut, maar rijdt op weg naar z'n wilde brasfeestje toeterend aan je voorbij.

Voor ons Hollanders is een voorkeur van Obama boven Romney logisch. De Republiekeinen zijn xenofobe vooroorlogse verdwaasden, de Democraten alleen maar wat naïeve socialisten. Dat zijn 'ze' natuurlijk geen van beiden. De werkelijkheid levert altijd onhandige nuanceringen. Daar hebben de campagnes hier echter helemaal geen last van.

Ons bezoek aan het campagnehoofdkwartier van Romney mag een oefening in gepolijste nieuwsgierigheid heten. Weinig groepssympathie met de kandidaat, maar wel erg geïnteresseerd naar de aanpak. Met handenvol promomateriaal naar buiten komen. Maar ophangen? Dat zie ik nog niet gebeuren. Het Republikeinse team van veelal vrijwilligers is bleek van de lange dagen en overdoses koffie, maar ze blijven bellen en de deuren langs gaan. De zwevende en weifelende kiezers moeten worden gestrikt, met inmiddels wetenschappelijke analyses, databases en verregaande persoonsdetails. Microtargeting. Indrukwekkende inzet. En mogelijk voor niets, want er is geen tweede plaats.

's Avonds naar de voorstelling van de Capitol Steps in het Ronald Reagan Building. Paspoort mee en de metaaldetector door om binnen te komen. Gelukkig is het netwerk opener. Goede sketches en zang door oudmedewerkers van Capitol Hill. Parodiën als "Greece", de musical. Ook voor de buitenlandse krantenlezer prima te volgen.

Vannacht alweer een extra uur jetlag als hier de zomertijd afloopt. Pff. Lang weekend. Morgen voor het ontbijt de loopconditie(s) maar eens testen.

Vluchtgedrag

Reizen verruimt je blik. Maar vliegen is ingeblikt reizen. Vastgesnoerd. Ingeperkt. Het verandert je. De ziel reist te paard, en wat overvliegt is een kist vol zielloze zombies.
Het dreunen hypnotiseert. Het dreinen sublimeert. De audio-/videobesturing is ontworpen door een mensenhater. En het onregelmatige onderbreken van muziek en film door een krakende, keiharde, achttalige pitch voor het luchtwinkeltje levert vermoedelijk meer agressie op dan de invoering van het rookverbod.

Een blasé yup staat al een half uur te flirten met de hupse stewardess. Er is contact. Hij is uitermate beteuterd wanneer ze daarna net zo vrolijk met de andere passagiers omgaat. Met een geforceerd ongedwongen blik slentert ie terug naar z'n stoel.

Dat je geen honden mee mag nemen aan boord snap ik wel. Het is niet handig wanneer je dorstige en wat onbeschaafde viervoeter uit het toilet wil drinken, en dan doordat je per ongeluk op het knopje drukt met implosief geweld het luchtruim wordt ingezogen.

De yup heeft z'n plekje bij de keukenzone weer opgezocht. Hij babbelt met een nieuw doelwit. Straks wil hij wat kopen van het karretje van deze verkoopster, en gaat haar daarbij diep in de ogen kijken. Zo kansloos. Op de terugvlucht zal hij in slaap vallen tegen de schouder van een zwaarbehaarde tatoeagekoning, dromend van dartele dames. De dames dromen niet terug, maar de plaatjesbaas aait hem vol verwachting over z'n krullen.

Ik gaap. De klok vijf uur verzetten is een stevige verlenging van de dag. Genoeg gezeten, tijd voor het weekeinde. Waar blijft m'n paard?

Praat zacht en pak een grote stok

Mijn kapster bezoekt eind december haar nieuwe schoonfamilie in Venezuela. Al het hele jaar heeft ze het erover, met haar zachte g, rollende ogen en slingerende ingeweven haarmatjes. Haar oorspronkelijke ambitie om wat Spaans te leren, heeft ze inmiddels weer laten gaan. Te kort dag inmiddels, na al het uitstellen. "Ik ga gewoon heel hard praten", zo zegt ze, "Dan begrijpen ze me wel. Spanjaarden praten immers ook altijd heel hard." Dat wordt een onrustige Kerst, vermoed ik.

In Finland bestaat een gezelschapsspel waarbij de deelnemers met hun voorhoofd op een stok in de grond langdurig rondjes draaien, om dan geblinddoekt weg te mogen lopen. Dit lijkt me qua effect vergelijkbaar met de inname van een liter wodka, maar dan veel goedkoper. De hoofdpijn zal ook in lijn zijn. Waarschijnlijk zit ik het komend half jaar het grootste gedeelte van de week in München en Helsinki. Van onbetaalbare borrelglaasjes naar bier per emmer en weer terug. Ik neem voor de zekerheid maar een stok mee.

Het worden reistijden. De komende week zit ik in Washington. Geen Sandytoerisme, geen aanloop voor de NY marathon, maar met m'n neus op het verkiezingsspektakel, omlijst door historische bezoekjes en afspraken met hoofdrolspelers in de presidentscampagnes. Ik voel me in een swingende status. Des te mooier wordt telkens het thuiskomen.

Marathon cooling down

De grootste marathon van Nederland is een unieke ervaring, die je deelt met 13.000 medemedaillemalloten. Achteraf lijkt het altijd simpel, maar de barrières waar je jezelf overheen sleurt zijn tijdens het lopen angstwekkend hoog. Gelukkig dat enerzijds het hormonaal overlevingsapparaat in actie komt, om golven oerepo door lichaam en geest te spoelen. En dat anderzijds de omstanders door het roepen van je naam (of iets wat daar qua letters op lijkt) je een euforie van verraste erkenning bezorgen, direct vergelijkbaar met de verbazing die een jarig kleuter met een beletterde feestmuts ten deel valt als iedereen z’n naam blijkt te weten.

Die steun kwam niet uit de hoek van de elektronica. Ondanks een kwartaal redelijk stabiele tracking en tracing ter training van mijn snelheid, besloot m’n loopapp dat Amsterdam wel desoriënterend ver weg was. Na een zwabberende eerste helft met afstandsafwijkingen van meer dan 10%, hield de gps-ontvangst er helemaal mee op. Zonder exacte sturing op tempo moest ik terugvallen op de zwakste schakel: mijn gevoel.

De wereld is maar klein onderweg, maar kent bijzondere momenten. Verkleedpartijen, van een kleurenpruik tot een complete Batmanoutfit. Een meetpaal langs de Amstel, die de trein met lopers via elektronische smileys laat weten dat ze met 12 km/h zich keurig aan de snelheid houdt. De renster met x-benen, bitter bloedend tussen beide knieën, maar sneller dan ik. De hazen die ik bij wil houden, 20 jaar jonger, 20 kilo lichter en 20 keer mooier. Geen gelijke strijd.

Na 32 kilometer was ie dan daar, de man met de hamer. Niks te vroeg. Met net tien kilometer te gaan weet ik dat ik het toch ga redden, en ik strompel hem voorbij. Sneller dan gevreesd, en zelfs sneller dan op dat moment gedacht. Om mij heen nog verrassend veel relaxte lijkende lopers. Maar ook best veel gestreste wandelaars, plassers, schoenstrikkers en stretchers.

Het publiek dikt aan tegen het einde, de laatste kilometer is m’n tempo weer terug. Terugkomen in het stadion geeft vleugels, Vak B juicht voor mij, de sintelbaan blaast me voort. Van het hele deelnemersveld heb ik 54% (ongeacht leeftijd) achter me gelaten; toch niet slecht voor een laatbloeier.

Volgend jaar New York, of ben ik dan helemaal een typische mid-life sufferd? Misschien de Zwolse  maar; da’s ook best ver weg. Eerst maar eens bijkomen.

Marathon Amsterdam 2012 – Opgewekt

Toen ik nog een klein elfje durfde overpeinzen op m’n schouder, was dat voor een ietsie pietsie morele steun. Iedereen heeft namelijk van tijd tot tijd behoefte aan een schouderklopje, een aai, een bemoedigend woord. En in het geval dat die iemand mij is, en het betreffende tijdvak samenvalt met de Amsterdamse marathon, dan is die behoefte meer dan levensgroot. Je loopt een marathon niet alleen. Velen lopen met je mee, ook in hun gedachten.

Daarom vroeg ik mijn lieve vrienden en familie om me tijdens deze afmattende tocht een opwekkend berichtje te sturen op mijn telefoon. Het toestel is toch al aangebonden om tempo-instructies te blaten, en een extra appje dat automatisch binnenkomende sms'jes opleest is snel gevonden. Dit virtuele elfje op mijn schouder fluistert tijdens de tocht alle aanmoedigingen in m’n oortje, over de omgevingsgeluiden heen. Magnifiek. Indrukwekkend. Ontroerend. Niet een handvol, nee, een stadion vol persoonlijke boodschappen stuwt me over het parcours. Dank je wel, allemaal.

Een terugblik vanaf dit fysieke en psychologische hoogtepunt van het jaar. De inputs: 16 weken trainen gedurende 5 dagen per week, zo’n 80 keer de deur uit en 80 uur hardlopen. Eenzelfde hoeveelheid tijd aan voorbereiden en afkoelen. Tientallen liters sportdrank. Hectoliters water. Voldoende gels om een internationale kappersshow te bevoorraden. Loopapp. Muziekjes. Zin…

Het trainingsproces: 800 kilometer rondjes lopen. Vier effectieve werkweken calorieën in gehijg laten opstomen. Een tweede carrière naast m’n betaalde werk. Nadenken. Dromen. Afschrijven. Loslaten. Alweer een kilometer.

De uitkomst: Mijn tweede marathon gelopen, en binnen de bevochten doelstelling van 4 uur. Moe en kapot, lichamelijk, maar dat trekt wel weer bij. Stralend van blijdschap over mijn prestatie met alle steun langs de kant, via de berichtjes en met de ontvangst bij de finish, en dat blijft me altijd bij.

Liederlijk

Afkickverschijnselen. Het is de laatste week, met nog drie loopjes van totaal 11 km. Dat loop ik er tegenwoordig al bij in m’n dromen. Elluv! Ik dacht dat elfjes niet bestonden. Waar laat ik m’n energie? Wat doe die ik met al die uren? Ik krijg de neiging om een gezellige slaapbrug uit te zoeken om in contact te blijven met de straat. Dan maar aandacht voor de voorbereiding.

1: Logistiek

Zoals gebruikelijk levert de NS geen praktische optie om zondag op tijd in het 100 km verder gelegen Olympisch Stadion op te duiken. Dan mag ik om 3:38 de trein pakken, en twee keer overstappen. Nah. Steppen is sneller. Dat wordt toch weer CO₂-schuld opbouwen met de voiture. Iemand nog slaapruimte beschikbaar rond het startvak? Ik snurk niet, ken een hoop moppen, en ik hoef ze niet eens altijd te vertellen.

2: Muziek
Geen housesaus, naar echte liedjes. Een paar wedstrijden met muziekoortjes verder weet ik dat het omgevingsrumoer toch alle zorgvuldig opgebouwde mixlijstjes overstemt, dus ga ik voor subliminale indoctrinatie. Uit mijn mediabak filter ik alle mp3-tjes met het woord “Run” in de titel. Ik ontdubbel ze, verwijder de kerstnummers, remixes, live-uitvoeringen en slow blues en houd nog 200 bruikbare nummers over. Oef, ruim genoeg voor drie marathons, en dat was ik niet van plan. Knippen, scheren, en snoeien tot vier uur renpret.

3: Koolhydratiek

En dan het stapelen van koolhydraten vanaf aankomende woensdag. Niet meer lopen, en wel steeds meer pasta en ontbijtkoek eten is geen pretje. Wat een hobby.

Het einde is nabij. Het begin ervan, althans. Er zit muziek in. Tadada-da-dada!

Singelloop Breda 2012 – Inhoudingsvermogen

Vandaag hoef ik niets van mezelf. En ik mag het ook niet. Dit zijn de weken van herstel en opbouw. Over veertien dagen moet ik slow motion knallen, in bullet-time door Amsterdam. Nu mag ik alleen maar een rondje van 10 km door de stad draven, even zwaaien naar m’n flatje, en dan soepeltjes over de finish sloffen.

Het traject waar de stroperige lading lopers doorheen geduwd wordt, is 19^e-eeuws loodgieterswerk met veel bochten, vernauwingen en krullen. Je moet als parcoursontwerper wat doen om binnen de singellijntjes te blijven. De Halve die hier vandaag wordt gelopen legt zelfs, saaaai, twee keer dezelfde route af. Geen recordverpulveraar met internationale allure dus. Maar dit is wel mijn thuiswedstrijd, en wat doe je anders wanneer je met een stap buiten de deur midden op de racebaan staat? Rennen! 

Vorig jaar was deze wedstrijd een deceptie. Als ijkpunt in de voorbereiding voor m’n marathon kwam ik met het gemiddelde tempo van een narcoleptische slak over de lijn. De discontinuïteit in m’n trainingsgrafiek was significant, de deuk in m’n zelfvertrouwen aanmerkelijk dieper dan in het pakje loopboter. Deze keer besef ik dat deze afstand nu niet relevant is als meetpunt. Meedoen is belangrijker dan winnen. Go with the flow.

Tien minuten voor de start kuier ik het startvak in. Het weer is heerlijk herfstzonnig. Van de twee oortjes aan m’n speler heb ik er eentje ingeplugd, om de aanwijzingen van m’n traintiran te kunnen horen en op constant tempo te blijven. Het ander oortje bungelt aan m’n shirt zodat ik de omgeving goed blijf horen. Laat de wedstrijd maar komen. O ja, wel zelf het benenwerk verzorgen.

De drukte is als altijd. De opstoppingen ook. De eerste paar honderd meter is meer wandelen dan rennen; met een betere startfuik zou Breda zowel de lopers als de emoties van sommige deelnemers een stuk prettiger doseren. Mij maakt het niet veel uit. Zwenkend als een vecuña voor z’n jaarlijkse scheerbeurt maak ik gebruik van lege stukjes groenstrook en het smalle trottoir naast de dranghekken. Een hardloopparcours is als de aandelenbeurs. Het gaat er niet om dat je voorspelt wat de economie doet, maar wat de mensen denken dat ie gaat doen. Een buitenbocht loopt sneller als iedereen zich in de binnenste meter stort.

Ik houd het tempo hoog, maar zonder buiten adem te raken. Als de reserves blijven komen, versnel ik. Het voelt goed. Het gaat lekker snel. Achter de finishlijn zie ik tot m’n ongeloof hoe snel. Een nieuw PR. De ultieme relaxtheid geeft me dus vleugels. Wanneer win ik het NK als ik zo doorga? In your dreams, boy, in your dreams…