Spel

De werkweek is ten einde en een tweedaags agendavacuüm zuigt zich bij opening ogenblikkelijk vol met dingetjes en dangetjes. Op zondagavond resteert een verkreukeld stapeltje voornemens en gescheurde verpakkingen van half uitgepakte goede acties. Onder het tapijt ermee, op weg naar de nieuwe week.

Na een afwezige week zonder toegang tot ander groot nieuws dan wereldnieuws, is het doorlezen van de stapel kranten op zaterdagochtend een eerste aanval op de kennisachterstand. Waar gaat het echt om in Nederland?

Een bultrug genaamd Johannes wordt bij het zonnebaden lastig gevallen door hordes zelfbenoemde deskundigen die de late badgast terug in zee willen duwen. Het brein van walvissen, onze zwemmende collega-zoogdieren, is vele malen groter dan het onze. Hun superieure intelligentie bewijst zich in de keuze om lekker rondjes te zwemmen om de aarde in plaats van zich te vermoeien met industrialisatie, heilige oorlog en lingoballen. Laat het dier in z’n waarde, en besteed je energie aan de strijd tegen mondiale ziekte en armoede. Of neem het op tegen gepest en eenzaamheid, daar is in Nederland nog ruimte genoeg voor.

Het Groot Dictee der Nederlandse Taal is weer gewonnen door een Belg. Gefeliciteerd, weer een stukje minderwaardigheidscomplex teruggewonnen. En dan toch nog drie fouten. Gegeven wat statistisch goedgegokte mazzeltjes vind ik dit een droevige uitslag. Kennelijk is het niet mogelijk iemand te vinden onder de 24 miljoen Nederlandstaligen die een schrijftestje foutloos tot een einde kan brengen.

Het Dictee gaat over spelling, niet over taal. Taal kan alles verbeelden, het onbestaande, het onnoembare. Maar er is geen enkele reden dat de bouwstenen – letters, woorden, leestekens – geen gestructureerde definitie mogen hebben. Waarom laten we ons belemmeren door moeizame spellingshordes, voordat we ons kunnen verdiepen in taal?

Bij rekenen is de logica simpel en eenduidig. Tien cijfers, een gereedschapstas met notatieafspraken en operatoren, en het is zonneklaar hoe een formule genoteerd dient te worden. Dat niet iedereen de uitkomst doorziet, is omdat deze zich verhoudt tot de cijfers als de betekenis van taal tot de letters. Ook wiskunde kan poëzie zijn.

Laten we onze spelling verder vereenvoudigen. Laten we minder tijd mogen besteden aan spellingslessen en meer aan de zeggingskracht van taal. Zoveel zinvoller dan het sjorren aan een verloren walvis. Er is wel een prijs. Wenningsverschijnselen. Oogzeer. En het afschaffen van het Groot Dictee. Maar het moet. Coûte que coûte? Koet ke koet!